ماجرای «طلبه‌ای که با یک تراز در جستجوی ماه بود» چیست؟

مجله مهر - در روزهای گذشته تصویری از یک روحانی در حال استهلال ماه متشر شد که به سرعت در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شده و واکنش کاربران فضای مجازی را برانگیخت.

انتشار این تصور حتی منجر به واکنش عجولانه دکتر فیروز نادری از مدیران سابق ناسا شد. وی در واکنش به رؤیت آسمان با «تراز» توسط یک روحانی برای رصد هلال ماه در توئیتر خود نوشت: «امیدوارم که این تصویر یک شوخی باشد!»

این روحانی که محسن مقدس زاده نام دارد خود از فعالین شبکه‌های اجتماعی است که در پاسخ به این رخداد خطاب به مخاطبان و دیگر کاربران شبکه‌های اجتماعی در صفحه توئیتر خود نوشت: «تصویری از بنده در فضای مجازی منتشر شده که گویا با تراز مشغول جستجوی ماه هستم! بنده این توضیحات را نه برای کسانی که از روی کینه و تعصب مخالفت می‌کنند بلکه برای کسانی عرض می‌کنم که جویای حقیقت هستند. تراز ابزار ساده و ارزان‌قیمتی است که در فقدان ابزارهای گران‌قیمت و پیشرفته می‌توان صفر افق را با آن با دقت نسبتاً خوبی تشخیص داد و پس از آن با استفاده از قطب‌نما یا یکی از اجرام آسمانی (مثل محل غروب خورشید) و دانستن سمت خورشید و ماه و ارتفاع ماه، ماه را پیدا کرد. در اکثر استهلال‌ها نیازی به ابزار دقیق‌تر برای پیدا کردن هلال نیست. علاوه بر آن قیمت بالای ابزارهای دقیق و کافی بودن دقت آن باعث میشه که در بیشتر استهلال‌ها از ابزار دقیق‌تر بی‌نیاز شویم.»

مقدس زاده در پاسخ به یکی از کاربران مبنی بر اینکه «آیا با استفاده از سیستم آنلاین و رایگان می‌توان به صورت دقیق شروع ماه‌های قمری را در هر نقطه‌ای تشخیص داد یا خیر» گفت: «متاسفانه هیچ فرمول دقیق علمی برای پیش بینی دقیق همه ماه‌های قمری وجود نداره. همچنین بودجه خاصی برای استهلال در نظر گرفته نشده و بسیاری از دوستان با هزینه و ابزار شخصی اقدام به این کار می‌کنند. به علاوه وقتی یک علمی هم از طرف دین توصیه شده است و هم از نظر علمی ارزشمند است هزینه کردن برای آن هم لازمه. همانطور که شما نمی‌گویید چرا خرج مدرسه و آسفالت خیابان و … حیف و میل است!»

این روحانی در پاسخ به اینکه چرا کشور ایران همواره بعد از عربستان شروع ماه قمری را اعلام می‌کند گفت: «اولا احتمال رؤیت هلال در ایران و عربستان یکسان نیست. چه بسا هلالی در عربستان و کشورهای غربی‌تر به راحتی قابل رؤیت باشه ولی در ایران و کشورهای شرقی قابل رؤیت نباشه (برای اطلاعات بیشتر به نقشه‌های رؤیت پذیری مراجعه فرمائید) وقتی ما می‌توانیم به اعلام کشور عربستان اعتماد کنیم که هم ملاکشان درست و دقیق باشه و هم روش مشخصی داشته باشند. ممکن است شما به علت عدم اعتماد به بنده حرف بنده را قبول نکنید ولی توصیه می‌کنم از رصدگرانی که به آنها اعتماد دارید بپرسید.»

مقدس زاده در پاسخ به سوالات پرتکرار کاربران مبنی بر چگونگی رؤیت ماه می‌گوید: «در علمای نظرات مختلفی وجود دارد. بعضی می‌فرمایند حتماً باید با چشم عادی رؤیت شود و بعضی رؤیت با چشم مسلح رو قبول دارند و بعضی دیگر می‌فرمایند اگر در بخشی از زمین رؤیت شود برای بقیه مکان‌ها کافی است و هر کدام استدلال خودشان را دارند که پیش متخصص محکم و قوی است. پس طبق کسی ابزار دقیق رو نفی نکرده است و بر اساس نظر فقهی می‌توان به ابزار اعتماد کرد به علاوه متأسفانه فرمول دقیق علمی برای پیش بینی قطعی رؤیت هلال در اکثر ماه‌ها نداریم. ولی اگر در مورد هلالی مطمئن باشیم در زمان خاصی رؤیت می‌شود قطعاً بر همین اساس عمل می‌کنیم.»